(15 Eylül 1938 - 29 Eylül 2002). "Açılır parantez, doğduğu yıl, çizgi, öldüğü yıl, bitti! Kapanır parantez."

Birsen Kaplangı... Ali Z. Oraloğlu'nun deyişiyle 'ufacık tefecik ama cin gibi bir sanatçı'. Üç kardeşi var. Bebekliğinden itibaren sanatın içindeydi. (Babası Mahir Özkara bir tuluatçı. İsmail Dümbüllü ve M. Baki ile aynı truptan).

Şehir Tiyatroları'nda ilk sahneye çıkışı 12 yaşındayken, baba dostu Necdet Mahfi Ayral'ın aracılığı ile. İlk rolü 'Küçük Gezegenler'de. Haftada iki kez, oyun başına 3 lira gündelik! Öyle başarılı ki, Hadi Hün , 'Şafakta Gelen Kadın' kadrosuna almış hemen.

Gülgün Kutlu, Altan Karındaş ve Lale Oraloğlu, İstanbul Konsevatuvarı'ndaki sınıf arkadaşları.

"Tiyatrodan arta kalan vaktimi değerlendirmek için konservatuvar bale bölümüne girmiştim. İlk derste, öğretmenim Madam Olga Olcay 'sen, bundan evvel muhakkak ders almışsın. Bale yapmasını biliyorsun' demişti."

O yıllarda İstanbul'a gelen Max Meinecke, 'Sokaktan' adlı oyunda 'Willy' rolünü verir küçük Birsen'e. Beline ulaşan saçlarını kesmek zorunda ama nazlanıyor biraz. İş uzayınca Saltuk Kaplangı, makasla kesivermiş 'o canım saçları'. Gözyaşları içinde Mahmut Moralı'nın yanına koşmuş küçük kız; "Saltuk 'ağabey' saçlarımı kesti! Olur mu böyle şey!"

Sonraki birkaç yılda aşka dönüşür bu 'abi-kardeş'lik.

1955'te 'Annemi Hatırlıyorum'u oynuyorlardı. Bir gece perde kapanınca koca bir buket çiçek tutuşturulur eline. Şükriye Atav'ın sözleri olacakların habercisi; "Oo, maşallah! Saltuk sana çiçek göndermiş. Bu hayra alamet değil!" Utangaç bakışlar, "O benim ağabeyim" itirazları ikna etmez kimseyi. Ufukta nikâh var!

O yıl Şehir Tiyatroları bir turneye çıkıyor. Gerisini müstakbel damattan dinleyelim! "Birsen, bana 'Saltuk abi' derdi. Bursa'da temsiller veriyorduk. Havlu almak için gittiğimiz Kapalıçarşı'da, kuyumcuların önünden geçerken 'hadi birer nişan yüzüğü alalım' dedim. Birsen de 'olur Saltuk ağbi, alalım' demez mi! Tiyatroya döndük, arkadaşlara 'bakın ne aldık' dedik, yüzükleri gösterdik. Müfit Kiper bir 'nişan nutku' çekti. Oradaki 7 kişiye birer şişe gazoz ikram ettik. İstanbul'a dönünce de evlendik. Bana artık 'Saltuk ağbi' demiyor, sadece, 'Saltuk' diyor." (Saltuk Kaplangı'nın babası, İstiklal Harbi'ne katılmış bir subay. İzmir yakınındaki 'Kaplangı Dağı'nda 11 yerinden yaralanınca bu soyadını almış).

İki çocukları var; Levent (1957) ve Nihal (1963).

On küsur film, yüzlerce seslendirme, bale, çocuk tiyatrosu dansları... Yine de evin her işini kendisi yaparmış Birsen Kaplangı.

Rol aldığı, katkıda bulunduğu tiyatro eserlerinden bazıları.

'Şafakta Gelen Kadın' (Aralık, 1950-Şehir Tiyatroları Dram Kısmı) (Alejandro Casona) (Türkçesi Cahit Irgat ve M. Türkmen); 'Annemi Hatırlıyorum' (Ekim, 1955-Şehir Tiyatroları Dram Kısmı) (I Remember, Mama) (John Van Druten) (Çeviren Fikret Arıt) (Sahneye koyan Suavi Tedü); "Figaro'nun Düğünü" (Ekim, 1955-Şehir Tiyatroları) (Wolfgang Amadeus Mozart) (Sahneye koyan Max Meinecke); 'Edebiyat Mükâfatı' (Mart, 1960-Şehir Tiyatroları İstanbul Sahnesi) (Yazanlar Barillet ve Gredy) (Türkçesi Gaye Baykal) (Sahneye koyan Zihni Küçümen); 'Mutlu Günler' (Ekim, 1960-Şehir Tiyatroları) (Claude-André Puget) (Türkçesi Vedat Günyol) (Müzik Mehmet Abur); 'Bir Takım İnsanlar' (Aralık, 1960-Şehir Tiyatroları Tepebaşı Sahnesi) (Oktay Rıfat) (Sahneye koyan Hamit Akınlı) (Dekor Doğan Aksel); 'Sinekler' (Ağustos, 1961-Şehir Tiyatroları) (Jean Paul Sartre) (Türkçesi Asude Zeybekoğlu) (Müzik Mehmet Abur); 'Gazeteciden Dost' (Mart, 1962- Şehir Tiyatroları Tepebaşı Sahnesi) (Recep Bilginer) (Sahneye koyan Tunç Yalman); 'Hamlet' (Haziran, 1962-Şehir Tiyatroları Rumelihisarı) (William Shakespeare) (Türkçesi Orhan Burian) (Sahneleyen Muhsin Ertuğrul); 'Çalıkuşu' (Eylül, 1962-Şehir Tiyatroları Yeni Sahne) (Reşat Nuri Güntekin); 'Gülnihal' (Ocak, 1964-Şehir Tiyatroları Yeni Tiyatro) (Namık Kemal) (Sahneye koyan Ergun Köknar) (Müzik Mehmet Abut) (Birsen Kaplangı 'İsmet Hanım' rolünde); 'Ah Baba Vah Baba Annem Seni Asmış Dolaba Bilsen Ne Üzgünüm Buna' (Belki de en uzun isimli tiyatro eseridir) (Şubat, 1964-Şehir Tiyatroları Site) (Arthur L. Kopit) (Türkçesi Ali Yıldız) (Sahneye koyan David Parsley) (Birsen Kaplangı 'Rosaline' rolünde); 'İspinozlar' (Kasım, 1964-Şehir Tiyatroları) (Orhan Kemal) (Sahneye koyan Zihni Küçümen) (Birsen Kaplangı 'Nurten' rolünde); "Bernarda Alba'nın Evi" (Mart, 1965-Şehir Tiyatroları Tepebaşı Sahnesi) (Federico Garcia Lorca) (Ahmet Turan Oflazoğlu) (Sahneye koyan Hamit Akıllı) (Müzik Mehmet Abut) (Birsen Kaplangı 'Martirio' rolünde); 'Hensıl Gretıl' (Aralık, 1966-Şehir Tiyatroları Yeni Komedi Sahnesi) (Sahneye uyarlayan Vecihe Karamehmet); 'Şatoda Kovalamaca' (Mayıs, 1967-Şehir Tiyatroları Üsküdar Sahnesi) (D. Bernfield) (Çeviri Yıldız Serpen) (Sahneye koyan Kani Kıpçak); 'Yakut Balık' (Ekim, 1967-Şehir Tiyatroları Fatih Sahnesi) (Ergun Sav) (Sahneye koyan Ferih Egemen) (Müzik Mehmet Abut); 'Inge (Altın Kız)' (Şubat, 1968-Şehir Tiyatroları Üsküdar Sahnesi) (U. Malin) (Çeviren ve oyunlaştıran Sezai Yalçınkaya) (Sahneye koyan Erhan Dilligil); 'Aynaroz Kadısı' (Aralık, 1968-Şehir Tiyatroları Yeni Komedi Sahnesi) (Musahipzade Celâl) (Sahneye koyan Vasfi Rıza Zobu) (Birsen Kaplangı 'İşveriz' rolünde); 'Kibarlık Budalası' (Ekim, 1969-Şehir Tiyatroları Yeni Komedi Sahnesi) (Moliere) (Çeviren Ali Süha Delilbaşı) (Sahneye koyan Vasfi Rıza Zobu); 'Tehlikeli Güvercin' (Şubat, 1970-Şehir Tiyatroları Esentepe Şubesi) (Necati Cumalı) (Birsen Kaplangı 'Deli Kız' rolünde); 'Bu Ne Tesadüf' (Ocak, 1970-Şehir Tiyatroları Yeni Komedi Sahnesi-Ekim sonrasında-Fatih Sahnesi) (Marc Gilbert Sauvajon) (Çeviri Asude Zeybekoğlu) (Sahneye koyan Vasfi Rıza Zobu); 'Meraki' (Nisan, 1973-Şehir Tiyatroları Fatih Sahnesi) (Moliere) (Uyarlama Ahmet Vefik Paşa) (Sahneye koyan Vasfi Rıza Zobu) (Osman N. Karaca'nın 'Milliyet Sanat'taki yazısına göre 'ağır fakat o kadar renkli olan 'Hizmetçi Kız Hayfa' rolünün altından başarı ile çıkıyormuş Birsen Kaplangı); 'Sersem Kocanın Kurnaz Karısı' (Aralık, 1978-Şehir Tiyatroları Harbiye Sahnesi) (Haldun Taner) (Sahneye koyan Çetin İpekkaya) (Birsen Kaplangı 'Subret Satenik' rolünde-Avni Dilligil En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ödülünü alacaktır); 'Rumuz Goncagül' (Nisan, 1984-Şehir Tiyatroları Üsküdar Sahnesi) (Oktay Arayıcı) (Müzik Timur Selçuk) (Birsen Kaplangı 'Goncagül' rolünde); 'Lüküs Hayat' (Ocak, 1988-Şehir Tiyatroları Harbiye Sahnesi) (Ekrem Reşit Rey / Cemal Reşit Rey) (Birsen Kaplangı 'Şadiye' rolünde. Eylül'de kalp krizi geçirince, Funda Postacı devam edecektir); 'Kuşlar' (Ekim, 1988-Şehir Tiyatroları Ertuğrul Sahnesi) (Aristophanes) (Sahneye koyan Gencay Gürün) (Müzik Terry Davies); 'Peter Pan' (Şehir Tiyatroları Muhsin Ertuğrul Sahnesi) (Koordinatör Birsen Kaplangı); 'Kanlı Düğün' (Aralık, 1995-Şehir Tiyatroları Kadıköy Haldun Taner Sahnesi) (Federico Garcia Lorca) (Türkçesi Ahmet Turan Oflazoğlu).

Televizyondaki 'Muppet Show'da (1979) Hilda'yı; 'Aşağıdakiler Yukardakiler'de (1979) 'Ruby'yi seslendirecektir.

Sahne hayatındaki 'ilginç, sevindirici, mutlu bir olay': "Polyanna'yı oynarken, kırgın, sakat bir kız çocuğunu araba ile ön sıranın kenarına getiriyorlardı. Yürüyemeyen bu felçli çocuk, büyük bir dikkatle oyunu seyrediyordu. Aradan günler, haftalar geçti. Bir gün bir de baktım o sakat çocuk yürüyerek gelmez mi salona, şaşırıp kaldım. Oyunun etkisi altında kalarak iyileşmesi beni mutlu kıldı." Başka bir söyleşide, son kısım şöyle; "Son temsile gelmedi. Ama o akşam çok güzel bir haber geldi. 'Sizi seyreden kızım, koltuk değneklerini attı, yürümeye başladı' dediler."

"Tek uçan kuş gördün mü sen hiç, Saltuk ağbi?"